Konu: Creative Commons (CC) Nedir?

Creative Commons Nedir?

Creative Commons (kýsaca CC) kâr amacý gütmeyen, telif haklarý alanýnda esneklik ve paylaþýmý yaygýnlaþtýrmak amacýyla kurulmuþ bir düþünce hareketi ve organizasyonudur. Creative Commons, 2001 yýlýnda Center for the Public Domain kuruluþunun desteðiyle baþlayan ve aralarýnda fikri mülkiyet konusunda uzman James Boyle, Michael Carroll, Molly Shaffer Van Houweling ve Lawrence Lessig, MIT’de bilgisayar bilimleri profesörü Hal Abelson, hukuk kökenli belgesel filmci ve siber hukuk uzmaný Eric Saltzman gibi sanatçý ve entelektüellerin bulunduðu bir grup tarafýndan kurulmuþtur.

Creative Commons'un Amacý Nedir?

Creative Commons amacýna ulaþmak için sanatçýlara ve genel olarak tüm eser sahiplerine, yasanýn kendilerine tanýdýðý kimi haklarý kamuyla paylaþabilmelerine imkân verecek, özel olarak hazýrlanmýþ telif lisansý sözleþmeleri önermektedir. Özgür Yazýlým Vakfý tarafýndan daha önce meydana getirilen GNU Genel Kamu Lisansý (GNU GPL) metinlerini temel alan bu sözleþmelerin özelliði, yaratýcý kiþilere, telif hakkýndan tamamen feragat etmeksizin eserlerini paylaþýma açmalarýna imkân tanýmasýdýr.

Sahibi tarafýndan Creative Commons lisans sözleþmesi altýnda kamuya sunulan eserler, ticaret dýþý amaçlar için kullanýmýný destekleyerek (nc ile iþaretlenmiþ modellerde), internetin alýþveriþ kanalý yerine gerçek bir bilgiye eriþim platformu haline gelebilmesi yönünde tamamen baðýmsýz ve gönüllü katký anlamýna gelmektedir.

Lisans Türleri

Creative Commons'un eser sahibinin isteðine uygun olabilecek deðiþik lisanslarý mevcuttur. Creative commons araçlarý sadece lisanslardan ibaret olmayýp buna kimi iþaret, etiket ve diðer belgeler de eklenebilir. Bundan baþka, CC lisanslý eserlerin Internet tarayýcý programlar tarafýndan algýlanmasýný saðlayan elektronik etiket (tag) de mevcuttur. Yukarýdaki etiketin bir eserle ilgili olarak kullanýlmasý, eser sahibinin bazý haklarýný elde tutarken, kimi bazý haklarýný da kamuyla paylastýðý anlamýný taþýr. Aþaðýda açýklanacak 6 tip lisans için de ayný etiket kullanýlýr. Bir baþka araç olan “commons deed”, kýsaca kamuya ilgili lisans tipiyle ilgili bilinmesi gerekenleri açýklar. Ayný zamanda her bir lisans için kullaným kapsamýný açýklayan basit semboller de bulunmaktadýr.